Nghiên cứu “Vấn đề phụ nữ ở Việt Nam đầu thế kỷ XX qua báo Nữ giới chung” của Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam (gọi tắt là VSC – Vietnam Studies Center, Đại học Fulbright Việt Nam) là một cố gắng thông qua các phương tiện kỹ thuật số hiện đại để đưa tờ báo phụ nữ đầu tiên của Việt Nam (ra mắt vào cuối thập niên 1910) đến với bạn đọc đương đại của thế kỷ XXI, đặc biệt là với người đọc trẻ thường được nhận diện là “thế hệ Z” (Gen Z).
Dù chỉ tồn tại vỏn vẹn hơn 5 tháng, với số đầu tiên ra ngày 1 tháng 2 năm 1918 và khép lại với số cuối in ngày 19 tháng 7 cùng năm, Nữ giới chung với Chủ bút Sương Nguyệt Anh (1864-1921, Ái nữ của Nhà thơ yêu nước miền Nam Nguyễn Đình Chiểu) đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử báo chí Việt Nam hiện đại với tổng cộng 22 số báo. Dẫu thế, thời gian ngắn ngủi và số báo khiêm tốn đó vẫn mang lại cho người đọc lượng thông tin phong phú và những phác thảo của bức tranh nữ quyền ở Việt Nam thời đó. Tổng cộng 22 số báo Nữ giới chung hiện có cho phép thử nghiệm những phương pháp tiếp cận của Nhân văn số (Digital Humanities) để khai thác hiệu quả và sinh động các vấn đề lịch sử – văn hoá Việt Nam đầu thế kỷ XX được báo phản ánh. Cũng qua những thử nghiệm này, VSC mong muốn nhận được ý kiến, đề xuất, đóng góp của bạn đọc để việc giới thiệu Nữ giới chung được trọn vẹn hơn, hệ thống hơn, qua đó giúp cho những hiểu biết đương đại của chúng ta về một giai đoạn rất đặc biệt của lịch sử nước nhà ngày càng phong phú và sâu sắc hơn. Thử nghiệm này cũng là bước đầu cho những nghiên cứu theo hướng nhân văn số về xã hội Việt Nam thông qua tư liệu báo chí ở nửa đầu thế kỷ XX nói riêng, và có thể tiếp tục mở rộng sang những giai đoạn tiếp theo.
Nguyễn Nam
